دکتر امیر حسین جلالی ندوشن، روانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به هفته سلامت در آسیب شناسی روانی حوادث اخیر اظهار کرد: در حال حاضر چه بخواهیم و چه نخواهیم زندگی روزمره در کشور دچار اختلالاتی شده است.

وی  با اشاره به محدودیت‌های اینترنتی ادامه داد: حتی اگر مطابق با آنچه در آمارهای رسمی مکرر تاکید می‌شود تصور ما بر این باشد که حجم اعتراضات و تعداد افرادی که در خیابان‌ها حضور پیدا می‌کنند کم است، اما نمی‌توان این امر را نادیده گرفت که طبق اعلام فعالان حوزه اقتصادی و فناوری اطلاعات ما در حال  تجربه دورانی هستیم که تاثیر منفی بر اقتصاد، کسب و کارهای بزرگ و کوچک دارد. از این رو می‌توان گفت حجم اعتراضات هرچه باشد، شاهد زندگی تعلیق شده هستیم.

 این روانپزشک با یادآوری اینکه از سوی مردم پرسش “این شرایط به کجا خواهد انجامید و سرنوشت آن چیست؟” مکررا تکرار می‌شود، تصریح کرد: وقتی با این پرسش در زندگی شخصی و اجتماعی روبرو می‌شویم طبعا برنامه ریزی و آینده نگری و هر نوع کنش رو به جلو افراد معلق می‌شود و همه این موارد طبیعتا بر سلامت روان و جسم افراد جامعه اثر می‌گذارد.

حجم بالای اخبار خشونت آمیز و افزایش اضطراب

به گفته جلالی، بر اساس آنچه افراد گزارش می‌دهند و نه طبق داده‌های علمی، در مدت نا آرامی‌های اخیر میزان پیگیری اخبارِ همراه با داده‌های منفی و صحنه‌های خشونت آمیز افزایش داشته است و علیرغم فیلترینگ با حجم زیادی از اخبار و اطلاعات در شبکه های اجتماعی و نیز افزایش تماشای اخبار و اطلاعات در برخی شبکه‌های مجازی روبرو هستیم.

رئیس کمیته‌ پیشگیری از خودکشی انجمن روانپزشکی ایران همچنین تاکید کرد که افزایش پیگیری اخبارِ همراه با داده‌های منفی و صحنه‌های خشونت آمیز می‌تواند نگرانی افراد جامعه را بیشتر کرده و این نگرانی افزایش یافته نیز منجر به ایجاد اضطراب و مشکلات پیرامون آن نظیر بد خوابی می‌شود.

وی در عین حال معتقد است که نحوه پاسخ به یک اعتراض اجتماعی می‌تواند منجر به بهبود سطح سلامت روان مردم و یا ایجاد ایرادات و مشکلاتی در سلامت روان عمومی جامعه شود.

 این روانپزشک در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر مشخصا کدام اختلال روانی در بین مردم ایجاد شده و یا افزایش داشته است؟، پاسخ داد: اصولا در وضعیتی که یک رویداد حاد رخ می‌دهد بیشتر انتظار  می‌رود که استرس و اضطراب و نیز مشکلات همزمان با آن نظیر بد خوابی، پرخاشگری و ناتوانی در تمرکز و پیگیری امور روزمره در بین مردم دیده شود و یا افزایش داشته باشد.  معمولا در تغییرات شوک آور و مواجهه مردم با تنش‌ها، افزایش چنین دامنه‌ای از علائم روانشناختی در بین مردم انتظار می‌رود، به طوری که افسردگی و یا وسواس پیشین آنها نیز عود (بروز دوباره علائم بیماری) می‌کند.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران همچنین به دیگر ابعاد روانی ناآرامی‌های اخیر اشاره و خاطر نشان کرد: از سوی دیگر، شاهد این امر هستیم که حادثه‌ای در کشور رخ می‌دهد و آن حادثه محرکی برای رو آمدن اعتراضات و شکایت‌های کهنه تر و مزمن تر می‌شود. شاهد این هستیم که در خیابان‌ها و فضاهای مجازی افراد شروع به اعتراض و شکایت کردن از موضوعاتی می‌کنند که به نوعی کهنه‌اند و گرچه در گذشته پیرامون آن موضوعات به صورت پراکنده حرف زده شده اما اکنون به شکل متراکم‌ بروز کرده است.

جامعه باید بتواند اعتراض کند

جلالی افزود: فرجام خوبی در انتظار جامعه‌ای که “صدایش شنیده نشود” و یا “امکان شنیده شدن خوب صدا از آن جامعه گرفته شود” نخواهد بود. جامعه باید بتواند به صورت مدنی اعتراض کند. این اعتراض نیز باید به این شکل باشد که خیابان برای اعتراضِ آرام در اختیار مردم باشد. قطعا من طرفدار خشونت نیستم و هر نوع خشونتی را برای حال ایران و ایرانیان مضر می دانم اما وقتی راه‌های هر نوع اعتراض مسالمت آمیز را از افرادی که متفاوت از روایت و قرائت رسمی سیستم فکر می‌کنند، می‌گیریم، نمی‌توان انتظار داشت خشونت و تندی بروز نکند.

رئیس کمیته‌ پیشگیری از خودکشی انجمن روانپزشکی ایران با بیان اینکه وقتی به افراد جامعه نه تنها اجازه و حق اعتراض داده نمی‌شود بلکه در استفاده از این حق اعتراض بین افراد مختلف تبعیض نیز گذاشته می‌شود، نهایتا شرایط به سمت نا آرامی ها و اختلال‌های جدی پیش می‌رود، بیان کرد: مسئولین باید بدانند اگر بخواهند شرایط کشور آرام شود، باید زمینه‌ای را فراهم کنند تا کسانی که در کشور اعتراض دارند احساس کنند صدایشان شنیده می‌شود. این امر با وعده امکان پذیر نیست و باید برای آن اقدام عملی انجام شود. در این راستا گرچه چند قدم کوچک طی دو، سه هفته گذشته برداشته شد اما در حد حرف باقی ماند و راهی را به پیش نبرد.

وی همچنین در بخش دیگر سخنان خود عنوان کرد که در سیاست گذاری‌های کلی کشور شاهد نوعی “بی‌اعتنایی” به مسائل سلامت روانی و اجتماعی هستیم. در جریانات حوادث اخیر نیز اگر بخواهیم کارنامه این مساله را بررسی کنیم باید به تمامی ابعاد به درستی نگاه کنیم. من اعتقاد دارم باید به سمت و سویی رویم که نیاز نباشد در جامعه همدیگر را متهم کنیم. در حال حاضر باید فکری برای ایران امروز و مردم ایران امروز داشته باشیم.